بیمه حمل و نقل کالا بیمه ای است که به موجب آن بیمه گر در مقابل حق بیمه ای که از بیمه گذار دریافت می کند متعهد می شود در جریان حمل کالا از نقطه ای به نقطه دیگر در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه چنانچه، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار در رابطه با این خطرات هزینه ای متحمل شود، زیان وارده را بپردازد.

بیمه حمل و نقل به صورت شکلی به دو طریق ساده و عمومی (تابع قرارداد کلی) صادر می گردد:

1. بیمه حمل و نقل ساده: بیمه حمل و نقل کالا، بیمه ای است که برای حمل کالای معینی صادر می شود و در آن مشخصات مورد بیمه از جمله نوع کالا، مقدار و ارزش کالا، طریق و نحوه حمل و موضوعات دیگری که مبین حقوق و تعهدات طرفین قرارداد می باشد قید میگردد. مثلا شخصی تصمیم به حمل مقدار معینی ماشین آلات که نوع و مقدار و مشخصات آن معلوم است از کشوری به کشور دیگر دارد و برای آن درخواست بیمه می کند. در چنین صورتی برای بیمه گذار بیمه ای صادر می شود که در آن کلیه مشخصات مربوط به مورد بیمه و وضعیت حمل ذکر می شود. با صدور این بیمه بیمه گذار موظف است حق بیمه مربوط را که در بیمه تعیین شده بپردازد و بیمه گر نیز در مقابل متعهد جبران خسارت های احتمالی وارد به مورد بیمه در جریان حمل از مبدأ تا مقصد طبق شرایط بیمه خواهد بود. بنا به آنچه گفته شد لازمه صدور این نوع بیمه حمل و نقل کالا این است که بیمه گذار قبلا از وضعیت مورد بیمه و چگونگی حمل آن اطلاع داشته و این اطلاعات را در اختیار بیمه گر قرار دهد و این ترتیبی است که در مورد هر حمل باید رعایت شود و در صورتی که بیمه گذار مراجعات زیادی داشته باشد و کالاهای مختلفی را در معرض حمل و نقل قرار دهد برای هر مورد باید بیمه جداگانه ای از بیمه گر دریافت نماید. با صدور یک بیمه ساده بیمه گذار ملزم نخواهد بود کالای مورد بیمه را یکجا حمل کند. حمل به دفعات نیز مجاز است لکن آنچه حائز اهمیت می باشد این است که ارزش کل مورد بیمه و موضوعات دیگری که مطرح شد باید معلوم بوده و در بیمه قید گردد.
2. بیمه حمل و نقل عمومی : در برخی مواقع، صدور بیمه های حمل و نقل ساده (بیمه های بیمه های کشتی، هواپیما و حمل کالا داخلی، خارجی و ترانزیت) بدلیل تعداد بالای تکرار آن مقرون به صرفه نمی باشند. به عنوان مثال، شرکت واردکننده قطعه خاصی که سالیانه چندین پارت کالا را وارد کشور می کند، تکمیل فرم بیمه های ساده برای هر بار ورود کالا کاری زمانبر و سخت می باشد. در این موارد، از بیمه های عمومی که قراردادی است میان بیمه گر و بیمه گذار استفاده می شود. از طرفی می توان مدت اعتبار را از دیگر وجوه تمایز میان بیمه با قرارداد دانست. بیمه ها معمولا یک ساله می باشند ولی برای قرارداد محدودیت زمانی وجود ندارد. بیمه حمل و نقل کالا عمومی یک قرارداد کلی است که بین بیمه گر و بیمه گذار منعقد می گردد و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوق و تعهدات طرفین معین می شود. لکن مشخصات محمولات و نحوه حمل آنها زمانی به اطلاع بیمه گر می رسد که بیمه گذار اقدام به حمل کالا می نماید. با صدور چنین قراردادهایی کلیه حمل و نقل هایی که بیمه گذار در آینده انجام میدهد تحت پوشش بیمه قرار می گیرد مشروط به اینکه بیمه گذار مشخصات و نحوه حمل کالا و وسیله حمل، مبدأ و مقصد و بطور کلی آنچه که در بیمه نامه پیش بینی نشده و احتیاج به تصریح دارد قبل از حمل به اطلاع بیمه گر برساند تا بیمه گر نسبت به صدور گواهی بیمه اقدام نماید. بدیهی است این اطلاعات می بایست قبل از شروع حمل به اطلاع بیمه گر برسد مگر اینکه ترتیب دیگری در قرارداد مورد توافق قرار گرفته باشد.

قرارداد بیمه حمل و نقل کالا را می توان به ۲ دسته تقسیم بندی نمود:

1. 1. عمومی: در این نوع قراردادها، پوشش و سرمایه مورد بیمه مشخص نمی باشد. در این حالت، گواهی بیمه صادر می گردد.
   2. غیر عمومی: در این نوع قراردادها، پوشش و سرمایه مورد بیمه مشخص می باشد، در اینصورت نیازی به صدور گواهی بیمه نمی باشد ولی می بایست گواهی حمل به ازای هر بار حمل کالا صادر نمود.

رشته بیمه حمل و نقل کالا مشتمل بر ۸ زیر رشته می باشد که عبارتند از :

بیمه حمل و نقل کالا داخلی (عمومی)

کالایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابجا می شوند، تحت عنوان بیمه های داخلی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. در برخی مواقع، صدور بیمه نامه های حمل و نقل ساده (بیمه نامه های باربری داخلی، خارجی و ترانزیت) بدلیل تعداد بالای تکرار آن مقرون به صرفه نمی باشند؛ به عنوان مثال، شرکت واردکننده قطعه خاصی که سالیانه چندین پارت کالا را وارد کشور می کند، تکمیل فرم بیمه نامه های ساده برای هر بار ورود کالا کاری زمان بر و سخت می باشد. در این موارد، از بیمه نامه های عمومی که قراردادی است میان بیمه گر و بیمه گذار استفاده می شود. از طرفی می توان مدت اعتبار را از دیگر وجوه تمایز میان بیمه نامه با قرارداد دانست؛ بیمه نامه ها معمولا یکساله می باشند ولی برای قرارداد محدودیت زمانی وجود ندارد.

بیمه حمل و نقل کالا عمومی یک قرارداد کلی است که بین بیمه گر و بیمه گذار منعقد می گردد و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوق و تعهدات طرفین معین می شود. لکن مشخصات محمولات و نحوه حمل آنها زمانی به اطلاع بیمه گر می رسد که بیمه گذار اقدام به حمل کالا می نماید. با صدور چنین قراردادهایی کلیه حمل و نقل هایی که بیمه گذار در آینده انجام می دهد تحت پوشش بیمه قرار می گیرد مشروط به اینکه بیمه گذار مشخصات و نحوه حمل کالا و وسیله حمل، مبدأ و مقصد و بطور کلی آنچه که در بیمه نامه پیش بینی نشده و احتیاج به تصریح دارد قبل از حمل به اطلاع بیمه گر برساند تا بیمه گر نسبت به صدور گواهی بیمه اقدام نماید. بدیهی است این اطلاعات می بایست قبل از شروع حمل به اطلاع بیمه گر برسد مگر اینکه ترتیب دیگری در قرارداد مورد توافق قرار گرفته باشد. کالایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابجا می شوند، تحت عنوان بیمه های داخلی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. کلیه حمل کنندگان کالا در داخل کشور به این بیمه نامه نیاز دارند.

بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی)

بیمه های حمل و نقل وارداتی بیمه هایی می باشند که مبدأ کشور خارجی و مقصد ایران باشد، بیمه های حمل و نقل وارداتی، صادراتی و ترانزیت براساس مبدأ و مقصد آنها متمایز می شوند. قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی) برای مواقعی مفید می باشند که تعداد دفعات حمل در طول یکسال زیاد باشد. در این صورت، بیمه گذار طی قراردادی که با بیمه گر دارد، مبلغی را بعنوان على الحساب پرداخت نماید. این مبلغ معمولا بر اساس حداکثر میزان حمل بدست می آید. محاسبه حق بیمه بر اساس گواهی های بیمه صادر شده انجام می شود.

شرط تلف کامل کالا

از بین رفتن و تلف شدن کامل محموله مورد بیمه در یک مرحله که در اثر غرق شناور، سقوط هواپیما و یا آتش سوزی وسیله حمل کالا به وجود آید.

پوشش کلوز A

این نوع بیمه کاملترین نوع بیمه حمل و نقل است و بیشتر برای کالاهای حساس و آسیب پذیر مورد استفاده قرار می گیرد و کلیه خطرات به جز موارد استثناء شده را شامل می شود. استثنائات (مواردی که از شمول تعهدات بیمه خارج می باشند) عبارتند از:

1. اشعه یون ساز و آلودگی مواد رادیواکتیو ناشی از هر گونه سوخت یا فضولات هسته ای؛
2. عدم قبول ورود کالا از طرف بیمه گذار و یا ممانعت از ورود کالا توسط کشور وارد کننده کالا؛
3. سوء عمل عمدی بیمه گذار که منجر به خسارت یا تلف مورد بیمه شده باشد؛
4. نشست و ریزش عادی مورد بیمه و خطرات مشابه به آنها مانند کسری عادی وزن و فرسودگی و پوسیدگی؛
5. تلف، آسیب یا هزینه ناشی از ناکافی و نامناسب بودن بسته بندی یا آماده سازی مورد بیمه؛
6. تلف، آسیب یا هزینه ناشی از عیب ذاتی یا ماهیت مورد بیمه؛ / تلف، آسیب یا هزینه ناشی از کاربرد هر نوع سلاح جنگی که با انرژی، شکست هسته ای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو و ماده رادیواکتیو کار کند؛
7. عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا کرجی یا نا مناسب بودن کشتی، کرجی، وسیله حمل، کانتینر یا لیف وان جهت حمل سالم مورد بیمه؛

پوشش کلوز B

در بیمه با شرط B بیمه گر متعهد جبران کلیه خطراتی که در کلوز C تحت پوشش می باشد بانضمام خسارات ناشی از خطرات بشرح زیر می باشد:

1. زلزله، آتشفشان یا صاعقه
2. ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا، کانتینر و یا لیفت وان ،
3. از بین رفتن کامل هر بسته کالا در کشتی یا شناور و تلف کلی هر بسته به علت سقوط در هنگام بارگیری و یا تخلیه کشتی و یا شناور
4. به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی

پوشش کلوزC

1. کلوز C با عدم تحویل: به ازای پرداخت درصد در نظر گرفته شده برای این مورد، در صورتی که کالای بیمه شده بنا به دلایل نامعلوم به دست گیرنده نرسد، بیمه گذار می تواند ادعای خسارت کند.

1. کلوز C بدون عدم تحویل: در صورتی که کالای بیمه شده به دست گیرنده نرسد، بیمه تعهدی نسبت به پرداخت خسارت ندارد. این بیمه نامه مشمول خطرات بشرح زیر می باشد: / آتش سوزی یا انفجار / به گل نشستن و زمین گیر شدن، برخورد با کف دریا، غرق یا واژگون شدن کشتی یا شناور / واژگون شدن یا از خط خارج شدن وسیله حمل زمینی / تصادم یا برخورد کشتی، شناور یا هر وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی به غیر از آب / تخلیه اضطراری کالا در بندری غیر از بندر مقصد / فدا کردن کالا در جریان خسارت ساده / به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی / زیان همگانی و هزینه های نجات / مسئولیت مشترک در تصادف.

قرارداد بیمه حمل و نقل کالا صادراتی (عمومی)

کالاهایی که توسط صادر کنندگان جهت عرضه در بازار جهانی به خارج از کشور ارسال می گردد، تحت عنوان بیمه های صادراتی تحت پوشش بیمه ای قرار می گیرند (خسارات تحت پوشش مانند بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی) می باشد)

بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (عمومی)

در برخی مواقع، صدور بیمه نامه های حمل و نقل عمومی (بیمه نامه های باربری داخلی، خارجی و ترانزیت) بدلیل تعداد بالای تکرار آن مقرون به صرفه نمی باشند؛ به عنوان مثال، شرکت واردکننده قطعه خاصی که سالیانه چندین پارت کالا را وارد کشور می کند، تکمیل فرم بیمه نامه های عمومی برای هر بار ورود کالا کاری زمان بر و سخت میباشد. در این موارد، از بیمه نامه های عمومی که قراردادی است میان بیمه گر و بیمه گذار استفاده می شود. از طرفی می توان مدت اعتبار را از دیگر وجوه تمایز میان بیمه نامه با قرارداد دانست؛ بیمه نامه ها معمولا یک ساله می باشند ولی برای قرارداد محدودیت زمانی وجود ندارد.

بیمه حمل و نقل کالا عمومی یک قرارداد کلی است که بین بیمه گر و بیمه گذار منعقد می گردد و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوق و تعهدات طرفین معین می شود، لکن مشخصات محمولات و نحوه حمل آنها زمانی به اطلاع بیمه گر می رسد که بیمه گذار اقدام به حمل کالا می نماید. با صدور چنین قراردادهایی کلیه حمل و نقل هایی که بیمه گذار در آینده انجام می دهد تحت پوشش بیمه قرار می گیرد مشروط به اینکه بیمه گذار مشخصات و نحوه حمل کالا و وسیله حمل، مبدأ و مقصد و بطور کلی آنچه که در بیمه نامه پیش بینی نشده و احتیاج به تصریح دارد قبل از حمل به اطلاع بیمه گر برساند تا بیمه گر نسبت به صدور گواهی بیمه اقدام نماید. بدیهی است این اطلاعات می بایست قبل از شروع حمل به اطلاع بیمه گر برسد مگر اینکه ترتیب دیگری در قرارداد مورد توافق قرار گرفته باشد. قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (عمومی (قرارداد بیمه ای می باشند که برای بیمه نمودن کالایی که از کشوری خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگری می روند استفاده میشود.

قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (عمومی) را می توان به ۲ دسته زیر تقسیم بندی نمود:

1. عبوری: کالا لزوما از داخل ایران گذر کند.
2. غیرعبوری: کالا از مرز ایران گذر نکند. کالایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابجا می شوند، تحت عنوان بیمه های داخلی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی که کالایی را از یک کشور به یک کشور دیگر غیر از ایران) حمل می کنند به این بیمه نامه نیاز دارند (خسارات تحت پوشش مانند بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی) می باشد)

بیمه حمل و نقل کالا داخلی (ساده)

کالایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابجا می شوند، تحت عنوان بیمه های داخلی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. کلیه حمل کنندگان کالا در داخل کشور به این بیمه نامه نیاز دارند.خسارات تحت پوشش مانند خسارات تحت پوشش بیمه حمل و نقل کالا داخلی (عمومی) می باشد.

بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (ساده)

کالاهایی که بنا به مصالح مملکتی و نیازهای اقتصادی کشور از خارج وارد کشور می گردند، تحت عنوان بیمه های وارداتی تحت پوشش بیمه ای قرار می گیرند. کلیه واردکنندگان کالا به این بیمه نامه نیاز دارند.

بیمه حمل و نقل کالا صادراتی (ساده)

کالاهایی که توسط صادر کنندگان جهت عرضه در بازار جهانی به خارج از کشور ارسال می گردد، تحت عنوان بیمه های صادراتی تحت پوشش بیمه ای قرار می گیرند. (خسارات تحت پوشش مانند بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی) می باشد)

بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (ساده)

بیمه های حمل و نقل ساده ترانزیت بیمه نامه ای می باشند که برای بیمه نمودن کالایی که از کشوری خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگری می روند استفاده میشود.

قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت را می توان به ۲ دسته زیر تقسیم بندی نمود:

1. عبوری: کالا لزوما از مرز ایران گذر کند.
2. غیرعبوری: کالا از مرز ایران گذر نکند. کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی که کالایی را از یک کشور به یک کشور دیگر (غیر از ایران) حمل میکنند به این بیمه نامه نیاز دارند.(خسارات تحت پوشش مانند بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی) می باشد) .